คำถาม:
คำว่า “พระ” คำว่า “ภิกษุ” คำว่า “สงฆ์” แต่ละคำมีความหมายถึงบุคคลเดียวกัน ทำไมนิยมใช้ทั้ง 3 คำ มาเขียนติดกันเป็นพระภิกษุสงฆ์ล่ะคะ?
คำตอบ:
คำว่า “ภิกษุ” โดยคำศัพท์แปลว่า ผู้ขอ ผู้เพ่งเล็งเอา หมายถึงชายที่บวชในพระพุทธศาสนาดำรงชีวิตอยู่ โดยไม่ได้หุงหาอาหารกินเอง ใช้เวลาเพื่อปฏิบัติธรรม และสอนชาวบ้านเท่านั้น เรื่องอาหารแต่ละวันต้องขอชาวบ้านเขากิน อย่างที่เราเห็นท่านออกบิณฑบาตทุกๆ วันนี่แหละ
“พระ” หมายถึง ชายที่บวชในพระศาสนาที่ตั้งใจประพฤติปฏิบัติธรรมตามพระวินัย ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าบัญญัติเอาไว้ มีศีล 227 ข้อ เป็นต้น ส่วนธรรมะต่างๆ ก็ศึกษาเล่าเรียนกันไป ภิกษุที่มีความตั้งใจปฏิบัติตามธรรมตามพระวินัยอย่างเคร่งครัด จะเกิดความประเสริฐ หรือเกิดความดีขึ้นในตัวคือความโลภน้อยลง ความโกรธน้อยลง ความหลงน้อยลง เป็นผลให้สติปัญญาทางธรรมก้าวหน้ายิ่งขึ้น ความประเสริฐก็ยิ่งเพิ่มขึ้นตามมา
คำว่าประเสริฐมาจากคำว่า “วร” (อ่านว่า วะ-ระ) แล้วก็แผลงมาเป็น “พระ” ฉะนั้น พระคือภิกษุผู้ประเสริฐ ส่วนคำว่า “สงฆ์” ในพระวินัย หมายถึงกลุ่มภิกษุตั้งแต่ 4 รูปขึ้นไป ร่วมกันทำกิจอย่างหนึ่งอย่างใดของศาสนา เช่น สงฆ์ลงสวดปาฏิโมกข์ เป็นต้น
ความหมายของแต่ละคำ ก็อย่างที่ว่ามานี้ เวลาจะแยกใช้ก็เลือกใช้คำให้เหมาะสมตามวาระตามโอกาส แต่คำว่าพระเป็นความหมายเชิงยกย่อง เรานิยมใช้ช้อนเป็นคำนำหน้า เช่นพระภิกษุ พระสงฆ์ หรือรวมทุกคำ
โอวาท หลวงพ่อทัตตชีโว (คุณครูไม่เล็ก)
วันที่
ที่มา
เรียบเรียงจากรายการหลวงพ่อตอบปัญหา ทาง DMC
บทความหลวงพ่อตอบปัญหา