คำถาม:
คำว่า อาจาระ และอโคจร หมายถึงอะไรครับ ?
คำตอบ:
“อาจาระ” เป็นศัพท์ที่ใช้กับพระภิกษุหมายถึงความประพฤติที่ดีที่สมควร ส่วนคำว่า “อโคจร” ให้ ดูคำว่าโคจรก่อน ตามรากศัพท์ แบ่งออกเป็น ๒ คำ คือ โค กับ จร โค ก็คือวัว จรก็คือการไป
ถ้ารวมกัน โคจรก็แปลว่าวัวไปได้ เพราะฉะนั้น อโคจรจังหมายถึงทางที่แม้แต่วัวก็ยังไม่ไป
สมัยก่อนนั้นเส้นทางชนิดซุปเปอร์ไฮเวย์ไม่มีหรอกนะ การเดินทางจากหมู่บ้านหนึ่งไปหมู่บ้านหนึ่ง จะไปอย่างไรนั้นก็มีวิธีอยู่เคยได้ยินคำว่าทางเกวียนกันบ้างไหม ทางเกวียนคือทางที่สัตว์มันเดินหรือที่มันลากเกวียนไป ถ้าทางนั้นมันเดินไปบ่อย ๆ ก็เตียนดี คนเดินตามทางนั้นไปก็เดินสบาย ทางที่โคไปคนก็สามารถอาศัยเดินสะดวกแต่เส้นทางไหนที่แม้โคก็ยังไม่ไป คนขืนไปก็ไม่ค่อยจะดีนัก
ทางเช่นนี้พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่าพระภิกษุไม่ควรไป
อโคจรของพระภิกษุ ได้แก่
แห่งที่ ๑. ร้านเหล้า ร้านที่ตั้งโต๊ะขายเหล้ายาปลาปิ้ง พระภิกษุไม่ควรไป ก็จะเข้าไปโปรดใครล่ะ ขืนเข้าไป เดี๋ยวเจ้าขี้เมาก็ชวน “หลวงพี่สักก๊งหนึ่งดีไหม?” คราวนี้แหละยุ่งเลย นี่ยกตัวอย่างนะ ร้านเหล้านี้แม้แต่โคมันก็ไม่อยากเข้าไป มันกลัวถูกเชือดแกล้มเหล้า
แห่งที่ ๒. บ้านสาวทึนทึก คือบ้านสาวแก่ที่ยังไม่เคยมีสามีบางแห่งเรียกสาวเทื้อ พระภิกษุเข้าไปแล้วมันไม่ค่อยจะคุ้มหรอกนะ มันเป็นขี้ปากชาวบ้าน
แห่งที่ ๓. บ้านหญิงหม้าย พระภิกษุขืนเข้าไปในบ้านจะต้องถูกนินทาแน่ ๆ จะมีธุระสำคัญอย่างไร ใช้คนอื่นไปตามมาบอกเล่ากันให้เสร็จเรื่องไป อย่าไปสุงสิงด้วยมากนัก
แห่งที่ ๔. หญิงแพศยา หรือซ่องโสเภณี แหล่งอบายมุขอย่างนี้ชาวบ้านธรรมดาเขายังไม่อยากจะเฉียดเข้าไปเลย พระภิกษุจะไปทำไมกัน
แห่งที่ ๕. ที่พักของภิกษุณี ปัจจุบันประเทศไทยไม่มีภิกษุณีจึงหมดปัญหาไป
แห่งที่ ๖ บัณเฑาะก์ หรือที่ชาวบ้านเรียกพวกกะเทย พวกนี้มีเชื้อเจ้าชู้อยู่ในตัวมาก พระภิกษุขืนเข้าใกล้ เดี๋ยวเอาตัวไม่รอด
ที่ซึ่งเป็นอโคจรของพระภิกษุในภายภาคหน้า อาจเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย ขอให้ดูตามสมควรแกสมณสารูปประกอบด้วยจะได้ไม่เป็นขี้ปากชาวบ้าน
โอวาท หลวงพ่อทัตตชีโว (คุณครูไม่เล็ก)
วันที่
ที่มา
เรียบเรียงจากรายการหลวงพ่อตอบปัญหา ทาง DMC
บทความหลวงพ่อตอบปัญหา