คำถาม:
หลวงพ่อเจ้าคะ อยากกราบเรียนถามว่าจะมีหลักธรรมข้อใดบ้าง ที่จะทำให้ครอบครัวและตระกูลตั้งอยู่ได้อย่างมั่นคง ไปตราบชั่วลูกชั่วหลานเจ้าคะ
คำตอบ:
คำถามนี้ก็เท่ากับจะถามว่า ทำอย่างไรแม้เป็นมหาเศรษฐีก็ยังล้มละลายเลย เพราะอย่างที่เราเห็นในระยะไม่กี่ปีที่ผ่านมานี้ ช่วง IMF ทำอย่างไรเราจะไม่ไปเจอภาวะอย่างนั้นอีก พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสเอาไว้เป็นหลักธรรมไว้ ๔ ประการด้วยกัน คือ
๑. ของหายให้รีบหา
๒. ของเสียให้รีบซ่อม
๓. ใช้จ่ายให้รู้จักประมาณ ไม่ให้เกินฐานะ
๔. ไม่ตั้งหัวหน้างาน ประเภทที่เรียกว่าเห็นแก่หน้า คือไม่คัดเอาคุณภาพ
ถ้าของหายไม่รีบหา นั่นคือไม่รับผิดชอบต่อทรัพย์สมบัติที่หามาได้ อย่างนี้เหนื่อยฟรี
ส่วนในการที่ของเสียแล้วไม่รีบซ่อม อันนี้ก็เป็นความไม่รับผิดชอบต่อทรัพย์สินสิ่งของที่เรามีอยู่ บุคคลที่ของหายไม่รีบหา ของเสียไม่รีบซ่อม เป็นประเภทตาบอดตาใส มีตาดีแต่แกล้งทำเป็นบอด ตาบอดตาใสประเภทนี้ สมบัติมีอยู่แล้วก็ไม่สนใจ หนักเข้าก็หาสมบัติไม่เจอ เพราะฉะนั้นระมัดระวังให้ดีด้วย
ส่วนในเรื่องของการใช้จ่าย ใช้จ่ายฟุ่มเฟือยเกินฐานะ อะไรไม่ควรใช้ก็อย่าใช้มัน เพราะมันมีหมดได้ ช่วง IMF เราจะเห็นว่าหลายคน ปกติมีรายได้ต่อเดือนเป็นแสนเป็นล้าน พอ IMF เข้า รายได้หายวับไปกับตา ทั้งที่ความสามารถก็ยังมีเท่าเดิม แต่ว่าทางแห่งทรัพย์สินที่จะเข้ามามันหมดไป เพราะฉะนั้น ใครอย่าได้ดูเบาเลยในเรื่องเหล่านี้ อย่าใช้จ่ายทรัพย์สินให้เกินฐานะ แม้ลงทุนเกินฐานะก็ระวังด้วย
ส่วนในข้อที่ ๔. ไม่ตั้งหัวหน้างานเพราะเห็นแก่หน้า บางคนงานใหญ่โต กิจการกว้างขวาง ก็เอาแต่ญาติ เอาแต่คนสนิทซึ่งไม่มีคุณภาพไปเป็นหัวหน้างาน มันก็ทำให้งานล้ม เพราะฉะนั้นสมบัติในตระกูลก็มีแต่จะล้มละลายหายสูญไปด้วยเป็นธรรมดา แต่มีบางท่านก็จนใจจริงๆ คนอื่นก็ไว้ใจไม่ได้ จำเป็นจะต้องเอาลูกหลานที่คุณภาพไม่ถึง เอามาฝึกเสียก่อน ฝึกจนกระทั่งใช้งานได้ แล้วค่อยปล่อยเขามาเป็นหัวหน้า ถ้าไม่อย่างนั้น มันมีแต่จะล้มละลายจนหมด
ถ้าอยากให้ตระกูลของเรา เป็นมหาเศรษฐีไปตลอด ต้องยึดหลักดังนี้
ประการแรก เราต้องฝึกความรับผิดชอบตัวเราเองอย่างฉกาจฉกรรจ์ ให้ทุกคนในวงศ์ตระกูลดู รับผิดชอบอะไรบ้าง
๑. รับผิดชอบต่อความเป็นมนุษย์ของเรา คือมีศีลที่สมบูรณ์อยู่ตลอดเวลา ไม่ว่าร่ำรวยอย่างไร ก็ไม่ทำผิดศีล ไม่ไปจมอบายมุข
๒. รับผิดชอบทุกคนในครอบครัวของเรา ฝึกทุกคน มีลูกหลานแล้วอย่าปล่อยเลยตามเลย อย่าตามใจมาก ยิ่งฐานะดีเท่าไหร่ จะยิ่งเป็นช่องเป็นโอกาสให้คนในครอบครัวของเรา มักง่าย เอาแต่สบาย ตามใจตัว เพราะว่าทรัพย์สมบัติมีมาก
เพราะฉะนั้นทำให้เป็นตัวอย่างในการฝึกตัว แล้วก็ฝึกเขาไปด้วย เช่นจะนอนดึกหรือนอนหัวค่ำอย่างไร ก็ต้องตื่นแต่เช้ามืดมาเตรียมตัวที่จะทำความดี เตรียมตัวหาทรัพย์เพิ่ม เพราะมันต้องกิน ต้องใช้ เตรียมตัวที่จะตรวจสอบความบกพร่องของตัวเอง เพื่อเพิ่มพูนความดีในตัวให้ยิ่งๆ ขึ้นไป รับผิดชอบตัวเองและครอบครัวอย่างนี้อยู่เป็นประจำ แล้วตระกูลเราจะไม่มีล้มละลายเป็นอันขาด
โอวาท หลวงพ่อทัตตชีโว (คุณครูไม่เล็ก)
วันที่
ที่มา
เรียบเรียงจากรายการหลวงพ่อตอบปัญหา ทาง DMC
บทความหลวงพ่อตอบปัญหา