คำถาม:
หลวงพ่อเจ้าคะ มีคนจำนวนมากที่ไม่กล้าฝึกสมาธิ เพราะกลัวว่าจะทำให้เสียสติ เราควรจะอธิบายให้เขาเข้าใจอย่างไรดีเจ้าคะ
คำตอบ:
จำหลักให้ดีก็แล้วกัน ใครยิ่งฝึกสมาธิ ผู้นั้นสติของเขายิ่งดี เพราะสติกับสมาธิเป็นของคู่กัน แยกกันไม่ได้เลย
จะอุปมาให้ฟังว่า สมาธิกับสติคู่กันอย่างไร? เวลาเราจุดเทียน ทันทีที่ไฟติดขึ้น เราจะได้ความสว่างจากเทียนในเวลาเดียวกัน ก็ได้ความร้อนเกิดขึ้นพร้อมๆ กันด้วย ความร้อนกับแสงสว่างที่เกิดจากดวงเทียนนี้แยกกันไม่ออก ของคู่กัน ยิ่งร้อนเท่าไหร่ แสดงว่าการเผาไหม้ดีเท่านั้น เพราะฉะนั้นความสว่างของเทียนก็เพิ่มขึ้นมากเท่านั้นเป็นเงาตามตัวสมาธิกับสติก็เหมือนกัน ถ้าสมาธิคือความสว่าง สติก็เหมือนความร้อนที่เกิดจากการเผาไหม้ของเทียนนั้น แยกจากกันไม่ได้
เพราะฉะนั้นใครฝึกสมาธิได้ก้าวหน้าไปเท่าไหร่ สติก็สมบูรณ์มากขึ้นเท่านั้น ในทำนองเดียวกัน หรือถ้าใครฝึกสติได้สมบูรณ์เท่าไหร่ สมาธิก็ก้าวหน้ายิ่งขึ้นไปเท่านั้นอีกเหมือนกัน ที่เกิดความเข้าใจผิดกันว่าฝึกสมาธิแล้ว ทำให้เสียสติ แสดงว่าเขายังไม่เข้าใจอยู่อีกเรื่องหนึ่ง คือสมาธินั้นมีอยู่ ๒ ประเภท
ประเภทหนึ่ง เป็นสมาธิในพระพุทธศาสนา คือยิ่งฝึกสติยิ่งสมบูรณ์อย่างที่หลวงพ่อว่ามาก่อนนี้
แต่มีสมาธิอีกประเภทหนึ่ง ท่านเรียกว่า “มิจฉาสมาธิ” หรือสมาธิผิดๆ นั่นเอง เช่น ใครที่เคยเล่นไพ่จะรู้ดี ตอนจ้องจะจั่วเอาตัวสำคัญที่เรารออยู่นั้น ตรงนี้สมาธิดีมาก แต่ว่าเป็นสมาธิที่อยู่บนพื้นฐานของความโลภ อย่างนี้เรียกว่า “มิจฉาสมาธิ” หรือสมาธิผิดๆ หรือมือปืนเวลาเขาจะยิงกัน จ้องจะยิงหัวกัน สมาธินะเยี่ยมเลย แต่เป็นสมาธิที่อยู่บนพื้นฐานของความโลภบ้าง ความพยาบาทบ้าง
สมาธิประเภทนี้ พุทธองค์ก็ตรัสเรียกว่าเป็นมิจฉาสมาธิ เป็นสมาธิที่ผิดๆ คือยิ่งมีสมาธิจดจ่อเท่าไหร่ ก็ยิ่งขาดสติไปมากเท่านั้น
ในเมืองไทยก็มีอยู่เยอะ เวลาเขาเข้าทรงกัน ผู้ที่ถูกผีเข้านั้น เขาขาดสติตลอดเวลา เพราะว่าถ้าไม่ขาดสติผีก็ไม่เข้า เวลาเข้าก็แสดงว่าเขาขาดสติ ทีนี้เขาเข้าทรงทีนาน ๆ บางทีเข้าทรงเป็นชั่วโมง นั่นก็คือเขาฝึกให้ตัวของเขาเองขาดสติเป็นชั่วโมง ๆ
เมื่อคนแยกไม่ออกว่า สมาธิแบ่งออกเป็น ๒ สาย คือ สมาธิแบบมิจฉาสมาธิ คือฝึกแล้วขาดสติ เพราะใจมุ่งอยู่ในความโลภ ความโกรธ ความหลง ความพยาบาท เมื่อแยกตรงนี้ไม่ออก ก็เลยคิดว่าการฝึกสมาธิในพระพุทธศาสนา จะทำให้เสียสติ เป็นความเข้าใจผิดของคนที่ไม่รู้
ถ้าฝึกสมาธิแล้วทำให้เสียสติ โลกนี้คงไม่มีพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามาให้เรากราบหรอก เพราะพระสัมมาสัมพุทธเจ้าของเรานั้น ตั้งแต่ออกบวชมาทรงตั้งใจฝึกสมาธิ เพราะสมาธิเป็นเรื่องของการทำใจให้สงบ ทำใจให้สว่าง
เมื่อสงบแล้ว สว่างแล้วจึงเห็น หลับตา ลืมตาของผู้ที่มีสมาธิดี หลับตานั้นสว่างยิ่งกว่าลืมตา เห็นได้กว้างไกลยิ่งกว่าคนลืมตา คนลืมตานั้นเห็นเฉพาะด้านหน้า แต่ว่าผู้ที่ทำสมาธิได้ดีแล้ว ความสว่างเกิดขึ้นภายในมากพอแล้ว การเห็นไม่เห็นเฉพาะข้างหน้า แต่เห็นรอบตัว เห็นทั้งซ้าย ขวา หน้า หลัง ล่าง บน พร้อมๆ กัน ในเวลาเดียวกัน
และด้วยอาศัยการเห็นประเภทนี้เอง ที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงค้นพบ จึงทำให้พระองค์ทรงเห็นกิเลส ซึ่งฝังอยู่ในใจมนุษย์ แล้วก็ทรงสามารถแก้ไขได้ แล้วก็เป็นที่มาแห่งการตรัสรู้ของพระองค์
รีบฝึกสมาธิกันนะ ขณะนี้หลวงพ่อ หลวงปู่ พระอาจารย์ที่มีความรู้ดีๆ ในเรื่องสมาธิ ยังมีรีบไปฝึกกับท่านเสีย ท่านเหล่านี้อายุมากแล้ว และถ้าถึงเวลาที่ท่านจะต้องลาโลกไป คิดจะกลับมาฝึกกับท่าน ก็ไม่เจอท่านเสียแล้ว อย่าไปกลัวแล้วก็อย่าปล่อยให้เสียเวลาเปล่า
โอวาท หลวงพ่อทัตตชีโว (คุณครูไม่เล็ก)
วันที่
ที่มา
เรียบเรียงจากรายการหลวงพ่อตอบปัญหา ทาง DMC
บทความหลวงพ่อตอบปัญหา