คำถาม:
หลวงพ่อเจ้าขา คนเรานั้นมีนิสัยแตกต่างกัน บางคนก็นิสัยดี บางคนก็นิสัยไม่ดี อยากกราบเรียนถามว่า นิสัยของคนเราทั้งดีและไม่ดี เกิดขี้นมาได้อย่างไรเจ้าคะ
คำตอบ:
เจริญพร นิสัยไม่ว่าดีหรือไม่ดี ล้วนเกิดจากการย้ำคิด ย้ำพูด ย้ำทำของตัวเอง นิสัยใครก็ขึ้นอยู่กับการย้ำคิด ย้ำพูด ย้ำทำของผู้นั้น
ถ้าในขณะที่ย้ำคิด ย้ำพูด ย้ำทำ มีทัศนคติและวิธีการในการย้ำนั้นในทางที่ถูกที่ควร ก็จะได้นิสัยดีๆ ถ้าย้ำคิด ย้ำพูด ย้ำทำ ในเรื่องไม่ดี ทัศนคติไม่ดี ก็จะได้นิสัยไม่ดีติดตัว มีเรื่องใหญ่ๆ ที่มนุษย์ย้ำคิด ย้ำพูด ย้ำทำ ตลอดชีวิตอยู่ 4 เรื่องด้วยกัน ตั้งแต่เกิดจนตาย หนีไม่พ้น
เรื่องที่ 1. เรื่องของปัจจัย 4 คือเรื่องเกี่ยวกับการหล่อเลี้ยงชีวิตของตัวเอง 4 อย่าง ตั้งแต่เรื่องอาหาร เสื้อผ้า ที่อยู่อาศัย รวมถึงการรักษาสุขภาพของตัวเอง ซึ่งทั้งหมดนี้ พระเรียกว่าปัจจัย 4
เรื่องที่ 2. คือกิจวัตรประจำวันของเรา เช่นการนอน การตื่น การอาบน้ำ แปรงฟัน
เรื่องที่ 3. คือเรื่องการงานในอาชีพของตัวเอง ถ้าเป็นงานการประเภทสัมมาทิฏฐิคือเลี้ยงชีพ ทำมาหากินในทางที่ชอบ แววที่นิสัยดีก็จะเกิดขึ้นมา แต่ถ้าเลี้ยงชีวิตในทางไม่ชอบ มีอาชีพในทางขโมยเขากิน เราเดาได้นิสัยจะเป็นอย่างไร
เรื่องที่ 4. คือเรื่องจากสภาพสิ่งแวดล้อมของเขา ไม่ว่าสภาพแวดล้อมนั้นจะเป็นคนหรือเป็นธรรมชาติก็ตาม เช่น รอบบ้านเป็นสลัม เช้าขึ้นมาก็มีเสียง วุ่นวาย นิสัยก็จะเป็นไปอย่างหนึ่ง กับบ้านที่อยู่ท่ามกลางคนที่ชอบไปวัดปฏิบัติธรรม นิสัยก็เป็นไปอีกอย่างหนึ่ง
ตัวอย่างนิสัยที่เกิดจากปัจจัย 4 คือเรื่องอาหารก่อน บ้านไหนแค่พ่อแม่มีทัศนคติว่า คนเรากินเพื่ออยู่ นิสัยก็จะไปอย่างหนึ่ง คือมีนิสัยประหยัด รักที่จะทำความดี ถ้าอีกบ้านหนึ่งมีทัศนคติ อยู่เพื่อกิน นี่คือเตรียมกินบ้านกินเมือง เตรียมโกง ทัศนคติเกี่ยวกับเรื่องอาหารก็ทำให้เกิดเป็นนิสัยคนขึ้นมาได้
วิธีกินอาหารก็เหมือนกัน บ้านไหนพ่อแม่ลูกกินข้าวพร้อมหน้าพร้อมตา บ้านนั้นจะรักกัน นิสัยเป็นห่วงเป็นใยซึ่งกันและกันจะเกิดขึ้น บ้านไหนถึงเวลาจะกินข้าว ใครหิวก็กินก่อน ใครยังไม่หิวก็ตัวใครตัวมัน ลูกหลายคน กินข้าวไม่เคยตรงเวลากับคุณพ่อคุณแม่ ลูกเหล่านี้ไม่รักกันเลย เพราะว่าตัวใครตัวมันตั้งแต่แรกแล้ว นี้เป็นตัวอย่าง
เรื่องเสื้อผ้าก็เหมือนกัน บ้านไหนมีทัศนคติว่า เสื้อผ้าใช้เพื่อกันแดด กันลม กันฝน กันร้อน กันหนาว กันอาย พวกนี้เขาจะมีนิสัยไม่ชอบฟุ่มเฟือยมาตั้งแต่เล็ก มันติดมาจากทัศนคติตรงนี้ แต่ว่าถ้าบ้านไหน แต่งตัวนอกจากมันต้องเด่นต้องดังแล้ว ต้องตามแฟชั่นให้ทัน พวกนี้ก็จะได้นิสัยไปอีกอย่าง คือนิสัยตามกระแสโลก ไม่เป็นตัวของตัวเอง นี่จากเสื้อผ้าก็เป็นนิสัย
จากที่อยู่อาศัยก็เป็นนิสัยได้เหมือนกัน ลูกที่ตื่นนอนขึ้นมาเก็บผ้าห่ม ที่นอน ปัดกวาดบ้านถูห้องนอนช่วยแม่ ก็จะได้นิสัยรับผิดชอบมาตั้งแต่เล็ก ถ้านอน ตื่นขึ้นมาไม่เคยเก็บที่นอน นี่ไม่รับผิดชอบแม้กระทั่งตัวเอง
ในเรื่องของการรักษาสุขภาพ ถ้าพ่อแม่รักษาสุขภาพดี สอนให้กับลูกตั้งแต่เล็ก ลูกก็ปฏิบัติตามตั้งแต่แปรงฟันให้ถูกส่วน อาบน้ำให้เป็น เหล่านี้เป็นต้น
สิ่งเหล่านี้ มันถูกย้ำคิด ย้ำพูด ย้ำทำ แล้วก็กลายเป็นนิสัย อย่างอื่น กิจวัตรประจำวัน อาชีพ สิ่งแวดล้อม ก็ล้วนแต่ย้ำคิด ย้ำทำ ทั้งนั้น แล้วก็กลายเป็นนิสัยคน คือถ้าย้ำคิด ย้ำพูด ย้ำทำ ด้วยทัศนคติที่ดี จะได้นิสัยดี ถ้าย้ำคิด ย้ำพูด ย้ำทำ ด้วยทัศนคติไม่ดี นิสัยไม่ดีก็เกิดมาจากข้าวแต่ละคำ น้ำแต่ละอึก นมแต่ละอิ่ม ทีวีที่ดูแต่ละครั้งทั้งนั้น เพราะฉะนั้นก็เลือกย้ำคิด ย้ำพูด ย้ำทำ แต่สิ่งที่ดีๆ อย่างนั้น
โอวาท หลวงพ่อทัตตชีโว (คุณครูไม่เล็ก)
วันที่
ที่มา
เรียบเรียงจากรายการหลวงพ่อตอบปัญหา ทาง DMC
บทความหลวงพ่อตอบปัญหา